Stilize edilmiş bitki formları veya simetrik desenlerle altın ve boya kullanarak yazı kenarını bezeme sanatına tezhip denir. Tezhip kelimesi Arapça altın anlamına gelen “zehep” sözcüğünden türemiştir. Tezhip yapan erkek sanatçıya “müzehhib” kadın sanatçıya “müzehhibe” denilmektedir.
Kur’an-ı Kerim başta olmak üzere evrak, ferman, berat, levha ve özel eserlere verilen değeri ifade etmek amacıyla geliştirilen tezhip sanatının tarihi 8. ve 9. yüzyıllarda Orta Asya’ya kadar uzanmaktadır. Selçuklular tarafından Anadolu’ya getirilen bu sanat Osmanlılarda en parlak dönemini Fatih Sultan Mehmet ve Kanuni Sultan Süleyman devrinde yaşamıştır.
Altın ve boya tezhip sanatının ana malzemeleridir. Dövülerek ince bir levhaya dönüştürülen altın, suda ezilerek ve jelatin ile karıştırılarak kullanılmaya hazır hale getirilir. Kullanılan diğer malzeme boyadır. Boyaların hammaddesi önceleri sadece toprak iken zamanla sentetik maddelerden yapılmış olanları da kullanılmaya başlanmıştır.
Metnin yer aldığı kısımdan sayfa kenarlarına kadar olan alan sanatçının tezhibini uyguladığı yerdir. Tezhip sanatçısı kağıdın üzerine çizdiği motifi şimşir ya da çinko bir tabakanın üzerine koyarak iğne veya sivri uçlu bir cisimle noktalar halinde deler. Daha sonra bu delikli kağıdı uygulama yapacağı zeminin üzerine koyar ve delikleri yapışkan bir toz ile doldurur. Üzerindeki uygulama kağıdı kaldırıldığında işlenecek olan motifin zemine çıktığı görülür. Sanatçı, bu motifi iyice belirginleştirir ve altın ya da boya ile doldurarak eseri tamamlar.
Tezhipte motifler geometrik şekiller üzerine ve geometrik şekiller de kağıda daima simetrik olarak yerleştirilmiştir. Tezhip sanatındaki başlıca üslup ve teknikler; klasik tezhip, halkar, zerefşan, sazyolu, şukufe ve münhani’dir. Tezhipler şekillerine göre halkar, tahrirli halkar, tahrirsiz halkar, renkli halkar, renksiz halkar ve şükufe gibi adlar; işlendikleri yere göre de secde gülü, hizip gülü, başlık, sure başı, durak ve tığ gibi isimler alırlar.Unutulmaya yüz tutmuş bu süsleme sanatında ilimizde Fatma Zehra AKTAŞ, Suna Selma KOÇAL ve Gülnur Selçuk TEMEL çalışmalar yapmaktadır. İlimizde 2017 yılında Yaygın Kültürel Eğitim Programı çerçevesinde Bakanlığımızca Gülnur Selçuk TEMEL eğitmenliğinde “Tezhip”kursu açılmıştır.
